Vijf jaar Boerderij De Meent: waar mensen zonder papieren wortel schieten

AMSTELVEEN – Aan de rand van Amstelveen, verscholen tussen de groene velden van de Bovenkerkerpolder, ligt Boerderij De Meent. Sinds 2020 biedt deze bijzondere boerderij een veilige haven voor mensen zonder papieren – een plek waar ze niet alleen als vrijwilliger werken, maar ook groeien, leren en bijdragen aan iets groters: het produceren van duurzaam voedsel voor de boerderij gemeenschap en voor sociale eetprojecten in de regio, zoals inloophuizen voor daklozen.

Het is woensdag, een van de drie dagen waarop mensen zonder papieren op het land terecht kunnen tussen 9 en 14 uur, om even uit hun eigen situatie te zijn en nieuwe vaardigheden te leren. Nicky Dankelman is projectleider educatieboerderij en legt uit dat dit niet zomaar een boerderij is: “Het is een project van de Protestantse Diaconie Amsterdam. We werken in een gemeenschap met mensen zonder papieren uit regio Amsterdam en breder. We tuinieren hier, klussen, we verzorgen onze kippen, varkens en ossen, we verwerken de oogst tot lunch en we beheren het natuurgebied hier.”

Om het behapbaar te houden werken er per dag 15 mensen op het erf, maar in totaal zijn er 40 vrijwilligers verbonden aan dit project. Op dit moment komen ze voornamelijk uit Afrikaanse landen zoals Nigeria, Sierra Leone en Oeganda. Onder professionele begeleiding leren ze alles over het boerderijleven. Naast de groep van 40 vrijwilligers is er ook een groep van zo’n 25 vrijwilligers uit de omgeving. Dat zijn geen ongedocumenteerde mensen, maar vaak mensen uit de buurt die willen helpen met klussen, koken, tuinieren, etc.

Juridisch gehandicapt

Dankzij partnerproject het Wereldhuis vinden de boerderij en de vrijwilligers elkaar. “Mensen zonder papieren hebben weinig kansen om zich op een andere manier in te zetten, ze worden gezien als niet bestaand. Ze zijn juridisch gehandicapt; ze kunnen niet werken of studeren. Hier leren ze over het boerderijleven en allerlei vaardigheden om die mogelijk later in het leven te gebruiken,” aldus Dankelman.

De status van de deelnemers varieert: sommigen wachten al jaren op een beslissing, anderen hebben al papieren gekregen maar wachten op een huis of een mogelijkheid om hun leven verder op te bouwen. Over het algemeen wachten ze langer dan je zou willen, vertelt Dankelman. In tijden van onzekerheid biedt de boerderij hun structuur en een gevoel van gemeenschap.

Aanvankelijk was er scepsis in de buurt. Bewoners maakten zich zorgen over veiligheid en de impact op hun leefomgeving. Dankelman benadrukt dat Boerderij De Meent geen AZC is, maar een dagbestedingsproject: “We bieden mensen geen onderdak, enkel drie dagen in de week structuur en vrijwilligerswerk. En inmiddels is er een hechte gemeenschap ontstaan waar men ook buiten de boerderij veel aan heeft. Maar er is geen reden tot zorgen of angst. We bouwen deze plek op met ontzettend lieve, sociale en enthousiaste mensen. Mensen moesten ons leren kennen.”

Ze wijst erop dat de angst voor vluchtelingen vaak wordt opgeklopt: “Het gaat om mensen die zoeken naar een veilig thuis, zoals wij dat allemaal willen. Je vlucht niet zomaar weg van je thuis, familie en vrienden.” Haar advies is dan ook om ze vooral te komen ontmoeten en dan zul je zien dat ieder zijn of haar eigen verhaal heeft. Maandag, woensdag en vrijdag is de boerderij open van 9 tot 14 uur open en bezoekers zijn dan altijd welkom om te komen kijken.

Toekomstvisie

Boerderij De Meent viert in 2025 haar vijfjarig bestaan, maar blijft volop in ontwikkeling. Momenteel wordt er gewerkt aan het uitbreiden van de moestuin, het vee en het bouwen van de kapschuur – het hart van de Educatieboerderij – waar de kantine, keuken, kantoor en werkplaatsen in gaan komen. Daarnaast hoopt men dat particulieren en bedrijven zich meer betrokken voelen om de boerderij financieel te steunen en meer bekendheid te genereren. Dankzij deze gezamenlijke inspanningen hoopt Boerderij De Meent uit te groeien tot een plek waar mensen zonder papieren niet alleen vrijwilligerswerk doen en zich kunnen ontwikkelen, maar ook wortel schieten in een gemeenschap die hen waardeert en ondersteunt.

Mogelijke strafbaarstelling (hulp aan) mensen zonder papieren

Begin juli heeft de Tweede Kamer ingestemd met de veelbesproken asielnoodmaatregelenwet. De grootste zorg betrof een toevoeging van de PVV, die illegaliteit strafbaar stelt. Dit zou ook betekenen dat mensen die personen zonder verblijfspapieren helpen met onderdak en voeding een straf kunnen krijgen. Gevraagd hiernaar bij de Diaconie reageert de organisatie als volgt:

” Als Diaconie blijven we – samen met veel andere organisaties – ons inzetten voor mensen in kwetsbare situaties, voor medemenselijkheid. Of de nieuwe Asielnoodmaatregelenwet er wel of niet komt; mensen zonder papieren blijven kwetsbaar en hebben andere mensen nodig die naast hen staan met een menselijk hart. We nodigen je van harte uit om onze bijzondere boeren te komen ontmoeten hier in de Bovenkerkerpolder.”

De wet ligt nu bij de Eerste Kamer, die pas na het zomerreces verder beslist. Er wordt gewacht op een advies van de Raad van State, dat naar verwachting eind augustus of begin september verschijnt.

Bron: Nicky Dankelman, Boerderij De Meent
Foto’s: Sibel Önemli
Auteur: Sibel Önemli